پژوهش حاضر به معرفی مناطق تاریخی، طبیعی شیرگاه از شهرهای سوادکوه استان مازندران و تعیین استعداد آن برای توسعه اکوتوریسم با استفاده از GIS می پردازد. منطقه با مساحت تقریبی 40000 هکتار در دامنه ای ارتفاعی 300 تا 1500 متر قرار دارد. در این پژوهش ابتدا جاذبه های تاریخی، طبیعی منطقه شیرگاه به کمک مطالعات اسنادی، از جمله نقشه سبز سازمان جنگل ها و مراتع کشور و مشاهدات میدانی شناسایی شد. سپس با استفاده از تجزیه و تحلیل سیستمی و ترکیب پارامترهای محیطی (تلفیق لایه های مربوط به نقشه های شیب، جهت جغرافیایی و ارتفاع از سطح دریا) و به کمک سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، توان اکولوژیک مناطق بر اساس معیارهای تعریف شده تعیین شد. یافته ها حاکیست که این منطقه دارای منابع متنوع محیطی اعم از آب کافی، خاک حاصلخیز، شرایط اقلیمی مطلوب، پوشش گیاهی متنوع، باغات مرکبات، شالیزارها، جنگل های انبوه خزری، اماکن تاریخی، فرهنگی، مذهبی و پدیده های طبیعی از قبیل آبشارهای متعدد و چشم اندازهای جذاب برای گردشگری می باشد. از نقطه نظر توسعه اکوتوریسم، تمامی منطقه بر اساس معیار تفرج متمرکز و تفرج گسترده از توان بالقوه بالایی برخوردار است. با برنامه ریزی اصولی و استفاده از این منابع می توان منطقه را در مسیر ارتقاء اکوتوریسم و توسعه پایدار هدایت کرد و بنیان های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی منطقه را تقویت کرد.

هدف از نگارش این مقاله بررسی برخی فرآیندهای واجی از قبیل همگونی، ناهمگونی، حذف و درج واکه در گونه شیرگاه از گویش مازندرانی است. بررسی فرآیندهای واجی نتایج زیر را نشان می دهد:1- در جایگاه مرز هجا با عملکرد فرآیند همگونی خوشه های همخوانی nd و st به ترتیب به صورتnn  وss  تولید می شوند. 2- در حالت التقا واکه ها (e+e) در مرز تکواژها به طوری که تکواژ اول به واکه /e/ ختم شود و دومی تکواژ سوم شخص این گونه زبانی یعنی/e/  به معنی"است" باشد، با عملکرد فرآیند ناهمگونی واکه /e/ در تکواژ اول به صورت واکه پسین و افراشته /u/ تولید می گردد. 3- حذف همخوان چاکنایی [h] در بافت بین دو واکه موجب فعال شدن فرآیند ترخیم می شود بطوریکه کاهش تعداد هجاها و کوتاه تر شدن کلمه را به دنبال دارد. 4- در خوشه همخوانی پایانی C1C2 در ساخت هجای (C)VC1C2 به گونه ای که C1 یکی از همخوان های گرفته و C2 یکی از همخوان های رسای 1 و r باشد، واکه شوا [Ə] بین دو همخوان درج می شود.

پیش بینی تغییر ارتفاع سیل در مخازن و رودخانه ها از طریق روندیابی صورت می گیرد. هم چنین می توان تاثیر مخزن سد را از نظر حجم سیلاب عبوری و میزان کاهش دبی حداکثر لحظه ای سیل در پایین دست رودخانه، برآورد کرده و متناسب با آن و نیز درجه اهمیت تاسیسات در پایین دست، نوع عملیات پیشگیری را مشخص کرد. بررسی روند سیل از دو راه هیدرولیکی و هیدرولوژیکی قابل مطالعه می باشد. از معایب روش هیدرولوژیکی دقت پایین آن نسبت به روش هیدرولیکی می باشد. اما از مزایای مدل های هیدرولوژیکی می توان به سادگی و سهولت آن نسبت به روش هیدرولیکی اشاره کرد. همچنین برای انجام فعالیت هایی مثل کنترل سیل، پهنه بندی سیل، طراحی سازه از اطمینان قابل قبولی برخوردار است. در این تحقیق از برخی روش های هیدرولوژیکی مثل روش آت کین اصلاح شده و ماسکینگام جهت انجام فعالیت روندیابی در بخشی ازحوزه آبخیز تالار واقع در استان مازندران در حد فاصل پل سفید شیرگاه استفاده شده است که از بین روش های استفاده شده در این تحقیق روش ماسکینگام با RMSE=0.559 و R2=0.9 نسبت به روش آت- کین از کارآیی بالاتری برخوردار است.

در ایران، جنگلداران با تجربه از اثر عوامل زیادی بر قیمت های فروش چوب کنار جاده آگاهند ولی برآوردهای کمی از این عوامل وجود ندارد. در این تحقیق ارزش های ضمنی ویژگی های قطعه فروش چوب در طرح جنگلداری آذررود، شیرگاه بررسی شد. برای تخمین قیمت های ضمنی، 410 قطعه فروش چوب طرح جنگلداری آذررود در دوره زمانی 1371 تا 1386 ارزیابی شد و در پایگاه داده گرد آمد. شیوه قیمت گذاری هدونیک (HPM) و آنالیز رگرسیون چند متغیره داده های ترکیبی نرم افزار Eviews 5 برای تخمین مدل مرتبط کننده قیمت قطعات فروش به ویژگی های شان استفاده شد. مدل تقریبا 86 درصد از تغییر در کل قیمت فروش را با استفاده از ویژگی های قطعات فروش چوب و با خطای معیار تقریبی 22875 ریال در هر مترمکعب با میانگین قیمت واقعی 1027603 ریال در هر مترمکعب توضیح داد. سپس فروض کلاسیک تخمین زن حداقل مربعات پولد مثل آزمون نرمال بودن باقی مانده های مدل ارزیابی شد. نتیجه نشان داد که تخمین زن حداقل مربعات پولد به خوبی بکارگرفته شده است. بعلاوه اثر ویژگی های قطعات فروش چوب بر قیمت های فروش شان شامل حجم فروش در هکتار، متوسط قطر گرده بینه ها در قطعه، نسبت حجم گونه های با ارزش گروه یک (توسکا، افرا، راش و غیره) در قطعه، تعداد شرکت کنندگان در مزایده، نسبت حجم گرده بینه ها در قطعات، فاصله حمل تا جاده اصلی، شاخص همگنی گونه ای (هرفیندال) و شیب عرضی دامنه معنی دار شدند (p=%1). حجم فروش در هکتار و فاصله حمل تا جاده اصلی، به ترتیب مثبت ترین و منفی ترین اثرات را بر قیمت قطعات فروش چوب داشتند.

در سال های اخیر، مطالعة فرآیندهای بازیابی مسیرهای چوبکشی شتاب بیشتری گرفته است. بنابراین، مطالعة حاضر به دنبال این است که آیا بازیابی کامل مشخصه های خاک و زادآوری طبیعی گونه های درختی در مسیرهای چوبکشی صورت گرفته است یا خیر. به منظور دستیابی به اهداف پژوهش، چهار مسیر چوبکشی با کلاسة سنی 5، 15، 25 و 35 سال براساس آخرین سالی که عملیات چوبکشی در مسیرها صورت گرفته بود، انتخاب شدند. هر مسیر چوبکشی با کلاسة سنی معین با 3 تکرار در جنگل انتخاب و در هر مسیر چوبکشی 3 کلاسة شدت ترافیک کم، متوسط و شدید مشخص شد. در مجموع در مسیرهای چوبکشی 72 نمونه خاک و در منطقة شاهد 24 نمونه خاک برداشت شد. برای ارزیابی وضعیت زادآوری در مسیرهای چوبکشی، در هر شدت ترافیک، به صورت تصادفی یک پلات به ابعاد 40 متر مربع پیاده شد. در تمامی مسیرهای چوبکشی با افزایش شدت ترافیک از کم به زیاد، جرم مخصوص ظاهری خاک، مقاومت به نفوذ و تخلخل ریز افزایش یافته است، درحالی که تخلخل کل، تخلخل درشت و درصد رطوبت خاک با افزایش شدت ترافیک از کم به زیاد، کاهش داشته اند. زادآوری طبیعی تمام گونه های موجود در مسیرهای چوبکشی و جنگل طبیعی تفاوت معنی داری داشتند. یافته ها تأیید می کنند که نرخ بازیابی فرایندی طولانی است و زمان بیشتری از 35 سال برای بهبودی کامل خصوصیات فیزیکی لازم است. از آنجا که جنگل های هیرکانی کانون های تنوع زیستی هستند، مدیران جنگل باید توجه ویژه ای به عملیات برداشت مکانیزة چوب در این مناطق داشته باشند، زیرا احیای خاک های جنگلی فشرده، چندین دهه طول می کشد.

پژوهش حاضر به منظور مقایسه کارایی روش های برآورد رسوب معلق در دو ایستگاه هیدرومتری دوآب مرک و شیرگاه و کریکلا که به طور واضح در دو منطقه اقلیمی کاملا متفاوت در کشور قرار دارند، انجام شده است. نتایج نشان داد که در ایستگاه دوآب مرک منحنی سنجه معمولی با استفاده از فصول هیدرواقلیمی با کم ترین مقدار مجذور میانگین مربعات خطا (700.96) به عنوان مدل بهینه معرفی گردید. در حالی که در ایستگاه های شیرگاه و کریکلا روشCF2 اصلاحی بر اساس تقسیم بندی فصول تقویمی با مقدار مجذور میانگین مربعات خطا به تربیب 12074.648 و 559.73 دارای عمل کرد بهتری بوده است. اما مدل FAO در هر سه ایستگاه و با استفاده از سه روش به کاربرده شده از کارایی بالایی برخوردار نبود. هم چنین مقایسه مقادیر رسوب مشاهده ای و برآوردی در ایستگاه شیرگاه در دسته بندی هیدرواقلیمی روش CF2 اصلاحی با درصد اختلاف برآورد -9.56 و در ایستگاه کریکلا در روش کلی بدون دسته بندی داده ها، روش منحنی سنجه رسوب معمولی با درصد اختلاف برآورد -6.17 بهترین برآورد را ارائه نموده است. در حالی که در در دسته بندی هیدرواقلیمی و تقویمی روش CF2 اصلاحی در ایستگاه کریکلا به ترتیب با درصد اختلاف برآورد -22.23 و -22.55 بهترین برآورد را داشته اند. جمع بندی نتایج نشان داد که تغییر منطقه اقلیمی بین ایستگاه مورد بررسی موجب تغییر مدل های بهینه برآورد رسوب معلق انتخابی شد.

گسترش فیزیکی شهری بر تغییرات مکانی و زمانی در خواص بیوفیزیکی سطح (از جمله دمای سطح زمین) تأثیرگذار بوده و منجر به افزایش دمای سطح طی سال­های پایش شده است. به طوری که نتایج حاصله در هر سه شهر مورد مطالعه طی سال­های پایش، روند افزایشی دمای سطح زمین را نشان می­دهد. بررسی­ها در شهرها نشان داد که رشد شهری با توجه به محیط جغرافیایی و شرایط طبیعی هر منطقه از الگوهای متفاوتی پیروی می­کند. براین­اساس، تغییرات مکانی و زمانی در خواص بیوفیزیکی سطح در میان شهرهای انتخاب شده متفاوت بود. این تفاوت ناشی از شرایط اقلیمی، محیطی و پوشش زمین بود. با توجه به شرایط اقلیمی، میانگین سرسبزی در مناطق با هوای مرطوب (بندر انزلی و شیرگاه) با مناطق با هوای گرم و خشک (کاشان) متفاوت بود. با کاهش پوشش گیاهی سطح، میزان تبخیر و تعرق سطحی کاهش یافته و در نتیجه گرما و خشکی سطح افزایش می­یابد. میزان سبزینگی در هر سه شهر مورد مطالعه طی سال­های پایش، روند کاهشی داشته که می­تواند به دلیل پدیده گسترش شهری باشد. نتایج حاصل از شاخص درخشندگی نشان داد در شهرهای مرطوب یعنی بندرانزلی و شیرگاه میزان درخشندگی که ناشی از عوارض شهری بوده، روند افزایشی داشته است. نتایج حاصل از شاخص آب و رطوبت نیز طی سال­های پایش در شهرهای شیرگاه و بندر انزلی(شهرهای مرطوب) روند افزایشی داشته است. به­طور کلی با کاهش سبزینگی، درخشندگی، رطوبت و دمای سطح زمین در شهرهای کاشان و شیرگاه افزایش یافته ولی به نظر می­رسد تأثیر اقلیم محلی و دریا منجر به تعدیل دما در بندر انزلی شده است. نزدیکی به دریا و بالابودن رطوبت باعث شده پوشش گیاهی در طی سال­های پایش کاهش چشمگیری نداشته باشد و در نتیجه منجر به تعدیل دمای سطح شده و از سال 1991 تا 2021 نتایج مربوط به LST تنها یک درجه افزایش دما را نشان می­دهد. درنتیجه افزایش پوشش گیاهی می­تواند منجر به افزایش رطوبت آب و در نتیجه کاهش دمای سطح شود.

گسترش فیزیکی شهری بر تغییرات مکانی و زمانی در خواص بیوفیزیکی سطح (از جمله دمای سطح زمین) تأثیرگذار بوده و منجر به افزایش دمای سطح طی سال­های پایش شده است. به طوری که نتایج حاصله در هر سه شهر مورد مطالعه طی سال­های پایش، روند افزایشی دمای سطح زمین را نشان می­دهد. بررسی­ها در شهرها نشان داد که رشد شهری با توجه به محیط جغرافیایی و شرایط طبیعی هر منطقه از الگوهای متفاوتی پیروی می­کند. براین­اساس، تغییرات مکانی و زمانی در خواص بیوفیزیکی سطح در میان شهرهای انتخاب شده متفاوت بود. این تفاوت ناشی از شرایط اقلیمی، محیطی و پوشش زمین بود. با توجه به شرایط اقلیمی، میانگین سرسبزی در مناطق با هوای مرطوب (بندر انزلی و شیرگاه) با مناطق با هوای گرم و خشک (کاشان) متفاوت بود. با کاهش پوشش گیاهی سطح، میزان تبخیر و تعرق سطحی کاهش یافته و در نتیجه گرما و خشکی سطح افزایش می­یابد. میزان سبزینگی در هر سه شهر مورد مطالعه طی سال­های پایش، روند کاهشی داشته که می­تواند به دلیل پدیده گسترش شهری باشد. نتایج حاصل از شاخص درخشندگی نشان داد در شهرهای مرطوب یعنی بندرانزلی و شیرگاه میزان درخشندگی که ناشی از عوارض شهری بوده، روند افزایشی داشته است. نتایج حاصل از شاخص آب و رطوبت نیز طی سال­های پایش در شهرهای شیرگاه و بندر انزلی(شهرهای مرطوب) روند افزایشی داشته است. به­طور کلی با کاهش سبزینگی، درخشندگی، رطوبت و دمای سطح زمین در شهرهای کاشان و شیرگاه افزایش یافته ولی به نظر می­رسد تأثیر اقلیم محلی و دریا منجر به تعدیل دما در بندر انزلی شده است. نزدیکی به دریا و بالابودن رطوبت باعث شده پوشش گیاهی در طی سال­های پایش کاهش چشمگیری نداشته باشد و در نتیجه منجر به تعدیل دمای سطح شده و از سال 1991 تا 2021 نتایج مربوط به LST تنها یک درجه افزایش دما را نشان می­دهد. درنتیجه افزایش پوشش گیاهی می­تواند منجر به افزایش رطوبت آب و در نتیجه کاهش دمای سطح شود.

سابقه و هدف: رودخانه ­ها برای حفظ زندگی و اکوسیستم­ ها حیاتی هستند و آب شیرین ضروری برای آبیاری، شرب و صنعت را فراهم می­ کنند. با این حال، مداخلات انسانی از جمله تغییر در الگوهای کاربری زمین، ساخت و ساز در نزدیکی رودخانه ­ها، بهره برداری از منابع آب، و مدیریت سیل و طوفان به طور قابل توجهی بر این سیستم ­های زیست محیطی حیاتی تأثیر گذاشته است.  آنها می توانند توزیع مکانی و سرعت فرآیندهای ژئومورفیکی مانند انتقال رسوب، فرسایش و رسوبگذاری را تغییر داده و در نتیجه، تغییرات قابل توجهی در مورفولوژی رودخانه ها ایجاد کنند. در این پژوهش، ارزیابی مورفولوژیکی از بالادست تا میانه رودخانه تالار به عنوان پایلوت با استفاده از شاخص کیفیت مورفولوژیکی (MQI) برای ارزیابی وضعیت مورفولوژیکی انجام شده است.مواد و روش ­ها: رودخانه تالار براساس رویکرد سلسله ­مراتبی و با توجه به وضعیت فیزیوگرافی به دو واحد چشم ­انداز، سه بخش و 23 بازه تقسیم ­بندی گردید. سپس عملکرد ژئومورفولوژیکی فرآیندها و اشکال رودخانه­ ای، سازه ­های انسان ساخت و  تنظیمات آبراهه ­ها توسط MQI که شامل 28 پارامتر است، مورد ارزیابی قرار گرفتند.نتایج و بحث: نتایج بدست آمده از 28 پارامتر MQI در 23 بازه، نشان می دهد؛ حدود 15% بازه­ ها دارای وضعیت "خوب"، تقریباً 35% بازه ­ها دارای وضعیت "متوسط" و بیش از 50% دارای وضعیت "ضعیف" و "خیلی ضعیف" هستند. علاوه بر این، مهمترین تأثیرات مربوط به تغییر کاربری اراضی یعنی توسعه شهری و کشاورزی و همچنین عبور جاده است. نتیجه ­گیری: نتایج نشان می دهد که بیشتر مسیرهای رودخانه تالار نیازمند اقدامات فوری برای بازسازی و احیاء است. علاوه بر این، اگرچه روش MQI می­ تواند ابزار مناسب و موثری در تشخیص چالش­ های هیدرومورفولوژیکی باشد. با این حال، هنوز برای مدیریت یکپارچه و احیاء کافی نیست و باید با سایر شاخص های فشار انسانی مانند کیفیت آب، فشار هیدرولوژیکی و بیولوژیکی ادغام شود.